Fiskobirlik’in sönümlenmesiyle birlilkte fındık üreticilerinin yeni bir güç birliğine ihtiyaç duydukları aşikâr. Fındık ve mamullerinin satışı bağlamında FERRERO gibi küresel ölçekli bir tekelin varlığı, Türkiye’de üretilen fındığa alternatif pazar arayışlarını hızlandırırken, bugünün dünyasında “yeni bir fındık kooperatifi” kurmak, ancak geçmişi iyi bilerek yapılırsa anlamlıdır.
Akçakoca’da geçtiğimiz günlerde kurulan AFİKO’nun (Fındık Tarım Üretim ve Pazarlama Kooperatifi) başarı ihtimali vardır. Fakat bu ihtimal, belirli koşullara bağlıdır.
1) En Kritik Şart: Pazar Oluşturmak
Kooperatiflerin en büyük hatası, “ürünü alayım, sonra bakarım” mantığıdır. Bu mantık batar; maalesef Akçakoca’da da battı.
AFİKO şu kıymetli soruya şimdiden cevap vermelidir: “Aldığım fındığı kime satacağım?”
Bu sorunun cevabı yoksa kooperatif yoktur.
Başarı için bu saatten sonra şart olanlar ise, kavrulmuş fındık yapmak, ezme, krema, çikolata üretmek, paketli premium ürün oluşturmak, Avrupa’ya organik ihracat kalemlerini artırmak, iç ve dış turizm tesislerine yönelik özel planlama ve ürün seçenekleri oluşturmak, E-ticaret ve kurumsal satış dünyasında yer edinmektir. Aksi halde sadece çiğ fındık satarak tek bir kooperatif bile hayatta kalamaz.
2) Lisanslı Depo + ELÜS (Elektronik Ürün Senedi) Sistemi Olmazsa, Kooperatif Olmaz
Türkiye genelinde fındık üreticileri bu sisteme geçmeden üretici ürün bırakmaz, Kooperatif finansman bulamaz, bankalar kredi vermez, alım gücü oluşmaz, randıman güveni sağlanmaz.
Özellikle bankalara teminat gösterilip kredi çekme imkanı tanıyan, fındığı değerinde satma olanağını sağlayan bu sistemler sayesinde fındık arzı da dengelenmiş olur.
FİSKOBİRLİK’in gömüldüğü çukur burasıydı. AFİKO’nun başarılı olabilmesi için bu çukuru teknik altyapıyla doldurması şarttır.
3) Profesyonel Yönetim – Siyasetten Tam Bağımsızlık
Kooperatif demek sadece “köylü dayanışması” değildir, aynı zamanda kurumsal ticaret demektir.
AFİKO başarılı olacaksa genel müdür profesyonel olacak, yönetim siyaset üstü olacak, pazarlama ve finans ekipleri profesyonel çalışacak, karar alma modeli ticari olacak. Dünyada ve ülkemizde örneğine çokça rastlayacağımız gibi, amatörce yönetilen her kooperatif çökmüştür.
4) Ferrero Tekeli Kırılır mı?
Bu konuda gerçekçi olalım, Ferrero tamamen kırılmaz ama dengelenebilir. Gıda sektöründe bunu yapan örnek çoktur: İtalya’da zeytin kooperatifleri, İspanya’da badem birlikleri, Yeni Zelanda’da süt kooperatifleri gibi.
AFİKO, Ferrero’nun karşısına sadece toplam üretim devi olarak değil; niş (niche) – katma değerli – organik – butik mamul üreticisi olarak çıkarsa güçlenebilir. Bunu doğrudan yapmazsa bile küresel ortaklar aracılığıyla perakende sektöründe kısa sürede zirvede yer tutabilir.
AFİKO’NUN GERÇEKÇİ BAŞARI OLASILIĞI NE?
AFİKO’NUN gerçekten başarılı olma ihtimali var mı?.. Evet, var. Ama ancak FİSKOBİRLİK’in hatalarının tamamı temizlenirse bu mümkün.
Eğer AFİKO sadece çiğ fındık alım satımı yaparsa, depo kuramazsa, mamul üretimine girmezse, pazar oluşturmadan yola çıkarsa, bilinçli finans yönetimi kurulmazsa başarısızlık kaçınılmaz olur.
Her şeyden önce, fındık üreticileri için FİSKOBİRLİK’in bıraktığı boşluğu dolduracak yeni bir modele ihtiyaç olduğu ortadadır. FİSKOBİRLİK’in kaderini yaşamak zorunda olmayan AFİKO’nun ise başarı şansı tabii ki vardır.
Akçakoca’da ortaya çıkan bir ‘birlik’ projesi, pazar-lisanslı depo-profesyonel yönetim anlayışıyla hareket ederse tüm Karadeniz için bir şansa, Türkiye içinse, Dünya ölçeğinde fındıkta tek söz sahibi olma ayrıcalığına dönüşebilir.
Ancak bu şans doğru yönetilmezse, AFİKO girişimi, başladığı yerde son bulan bir anı olarak hafızalarda yer tutar.
.
News
