Akçakocalı iş insanı ve A/Z tohumculuk firmasının yönetim kurulu başkanı olan Ali Uzun, yurt dışında bazı ülkelere yaptığı sektörel ziyaretlerine devam ediyor. Son olarak körfez ülkelerinden Umman’a giden Ali Uzun, Umman’ın tarım potansiyeliyle ilgili verileri değerleyerek, bu verilerin Umman’ın Türkiye ile olan ticaretinin olası sonuçlarını analiz eden bir raporu kaleme aldı.
Ali Uzun’un Umman’a yaptığı bu sektörel ziyaret, Türkiye’nin tarım sektörü açısından önemli fırsatlar barındırabilir. Umman, iklimi ve coğrafi koşulları nedeniyle tarımsal üretimde bazı zorluklar yaşasa da, özellikle su tasarruflu tarım teknikleri, sera teknolojileri ve tohumculuk alanlarında iş birliği imkanları sunabilir.
Ali Uzun’un raporunda, Umman’ın tarımsal potansiyeli, Türk tarım sektörüyle olası iş birliği alanları ve yatırım fırsatları gibi konuların ele alınması bekleniyor. Türkiye’nin tarım teknolojileri ve tohumculuk konusundaki deneyimi göz önüne alındığında, bu ziyaretin hem iki ülke arasındaki ticaret hacmini artırabilecek hem de Türk tarım şirketlerine yeni pazarlar kazandırabilecek bir girişim olduğu söylenebilir.
Ziraat Yüksek Mühendisi ve uluslararası bir tohum firmasının başında isim olan tecrübeli tohumcu Ali Uzun’un edindiği izlenimler ve yaptığı değerlendirmelere bağlı olarak, Türk tarım sektörünün Umman’a yönelik ihracat stratejileri geliştirmesi ve ortak projeler oluşturması mümkün olabilir.
İşte Ali Uzun’un Umman ziyaretlerinden sonra yaptığı açıklamanın tamamı:
Umman Seyahatim Hakkında
Umman, Antalya’dan 4 bin km uzakta. Burada tarımsal ürünler satışı ve sebze üretimi ile uğraşan Mısır’lı Hamdi bey şirketimizin tohum çeşitlerinin deneme kurulumlarını ve satışını yapıyor. Hamdi beyle tanışmamız 2 yıl öncesine dayanıyor. Tohumlarımızı Mısır’daki bayimiz üzerinden alarak bize ulaştı. Geçtiğimiz Kasım ayında Antalya’da düzenlenen Growtech fuarını ziyaret ediyor sonrasında bizi de ziyaret ediyor. Yani buraya gelişim biraz da iadeyi ziyaret. Satışını yaptığımız tohum çeşitlerini yerinde görmek, bayilerimizi ziyaret etmek hem de ülkeyi tanımak adına gediğim 19. ülke oluyor Umman.
Gittiğim her ülke hakkında yazı kaleme almaya çakışıyorum 3-4 yıldır. Bu hakkında yazdığım 6. ülke oluyor .
Umman, aynı Türkiye gibi stratejik coğrafi konuma sahip bir ülke. Türkiye’den sonra stratejik coğrafi konum kavramı hangi ülkeler için kullanılabilir derseniz Umman ve Somali’yi sayabilirim. Doğusunda Umman Körfezi ve Basra Körfezi, güneyinde Hint Okyanusu var. Dolayısı ile İran başta olmak üzere Hindistan, Pakistan, Çin ve diğer Asya ülkeleri ile aynı zamanda da Somali başta olmak üzere, Afrika ülkeleri ile deniz ticareti var. Petrol zengini ve KİK yani Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi üyesi. Suudi Arabistan, Katar, BAE, Kuveyt ve Umman’dan oluşan İşbirliği Konseyi üye ülkeleri oldukça yüksek gelire sahip.
Tarım açısından bizi ilgilendiren kısmı ise tüm bu 5 ülke kendi ihtiyaçları olan tarımsal ürünleri üretebilme imkanına sahip olmasalar bile çok rahatlıkla ithal edebiliyorlar. İthal ettikleri durumda Türkiye olarak bize çok iş fırsatı çıkmış oluyor. Genelde tarım ürünlerini, sarf malzemelerini özelde ise tohumu konuşacak olursak, KİK üyesi ülkelere yapmakta olduğumuz ihracatımızı çok daha ilerilere taşımalıyız.
Umman 5 milyar dolar tarım ürünü ihracatı yapıyor bizim buradan aldığımız pay % 2 ‘lerde ve tarım ihracatı yaptığı ülkeler sıralamasında ise 15. sıradayız. Tarımsal ürün ve diğer tüm ihracatı içerisinde düşünüldüğünde ise 10. sıradayız. İthalat – ihracat dengesinde ise durum aleyhimizde. 465 milyon dolarlık ürün veriyoruz, 1,2 milyar dolarlık alıyoruz.
Sattıklarımız; hububat, nakliyat, kimyevi maddeler, su ürünleri ve hayvansal mamüller.
Aldıklarımız ise mineral yakıtlar, gübreler, yağlar, demir ve çelik.
Umman 5,5 milyar varil petrol rezervine sahip. Nüfusu 5 ,1 milyon. % 60 ‘ı Umman Arapları kalanı ise Hint, Pakistan ve diğer Asyalılar. Milli geliri 100 milyar dolar, kişi başı gelir 20 bin dolar civarı. Yıllık enflasyon % 2.8, işsizlik ise % 2.3 gibi çok düşük oranlarda. Bu ve benzeri bilgiler internet ortamından çok daha geniş olarak elde edilebilir .
O yüzden ben konum olan tarım ve tohuma döneyim.
Umman topraklarının % 1.5 ‘u tarıma elverişli ve neredeyse tarıma elverişli toprakların tamamında ekim yapılıyor. Sebzede sera ve açık alan üretimi var. Buğday ve yem bitkileri de sulanarak yapılıyor.
İhraç ettiği ürünler: Hurma, nar, misket limonu, pirinç ve buğday. Diğer ihtiyacı olan tüm tarımsal ürünleri ithal ediyor. Sebzede ihtiyacının % 70 kadarını üretebiliyor. İhraç etmek amacıyla ithal ettiği tarımsal ürünler de var; hurma gibi. O yüzden ihracat – ithalat ve yurt içi üretim – tüketim verilerini inceleyerek yorum yapmak doğru olur.
Tohum konusunda % 100 dışa bağımlı. Sadece Umman olarak değil diğer KİK üyesi olan ülkeleri hatta Yemen ve Bahreyn’i de sayarak tüm Arabistan yarım adasının tohum ihtiyacını biz Türkiye olarak karşılayabiliriz. Tabi bu benim Türkiye’nin tohumculuk vizyonu öngörüm. Mevcut durumda KİK ülkelerinin dışardan aldığı toplam tohum rakamları içerisindeki payımız zannedersem % 10 ‘larda bile değildir. İnşallah kendi arka bahçemiz sayılan bu coğrafyalara daha fazla ihracat yapacak politikalar geliştirebiliriz. ( Bu konuda bir kitap yazacak kadar konuyu uzatabilirim)
Umman, deniz ticaretinde Portekiz ve Hollandalılar ile rekabet etmiş Umman İmparatorluğunun devamı bir ülke. Kanuni zamanında 8 yıl süre ile bize bağlı olmuş ama hiçbir zaman Osmanlı eyaleti olmamış.
Burada serada yılda 3 kez üretim yapılabiliyor salatalık gibi kısa döngülü ürünlerde. Gezdiğim seralarda domates, biber ve salatalık vardı mevsimsel olarak. Kavun, karpuz ve kabak da açık alanda henüz yeni ekilmişti. Marketlerde neredeyse her ürün var. Fiyatlar ise neredeyse Türkiye ile aynı.
8 Şubat‘ta akşam geldiğim Muskat‘ta sadece 1 gün kaldım. 4 günüm İbri denen 150 bin nüfuslu bir vilayette geçti. Bol bol sera ve tarım bölgesi ziyaret ettim. Çiftlik sahipleri ve satış bayileri ile konuştum. Kendi ürünlerimizin de ekili olduğu alan ziyaretleri yaptım. Satış bayilerinde hem kendi tohum firmamızın hem de diğer Türkiye firmalarının tohumlarını raflarda görmüş olmak beni ayrıca sevindirdi.
İnşallah gelecek 10-20 yıl sonra Türkiye hem tohum hem de tarım ürünleri satışında Umman ve Körfez ülkelerinde hatırı sayılır yerlerde olacak.
Kısa süren bu seyahatim sonrasında 13 Şubat’ta Umman’dan ayrılmak üzere Ibri’den Muskat havaalanına doğru hareket etmeye hazırlanıyorum .
Allah nasip eder de daha bir çok seyahat notlarını bu şekilde yazabilirim.
Özetle; Ülkemiz tohumculuğunun kendini çoktan aştığını fakat ihracat konusunda ise eğer sürdürülebilir politikalar uygulayabilirsek kendimiz gibi 20 ülkeye daha yetebilecek potansiyele sahip olduğumuzu her gittiğim ülkede gördüğüm gibi Umman’da da teyit etmiş oldum.
Ali Uzun
12/02/2025
İbri/Umman
.
News
