Küresel olarak kadın hakları saldırı altında…
BM raporuna göre, her 10 dakikada bir, bir kız çocuğu ya da kadın, partneri veya aile üyesi tarafından öldürülüyor. Aynı raporda, çatışmaya bağlı cinsel şiddetin de 2022’den bu yana yüzde 50 arttığı belirtildi.
AP’de yer alan habere göre, cinsiyet ayrımcılığı halen ekonomilerin ve toplumların derinliklerine işlemiş durumda.
Bugün yayınlanan ve kadın hakları ile toplumsal cinsiyet eşitliğine odaklanan BM raporuna göre, dünya genelindeki hükümetlerin yaklaşık dörtte biri geçen yıl kadın haklarında gerileme olduğunu bildirdi.
Kız çocuklarının eğitimi ve aile planlamasına erişim konusunda kaydedilen bazı ilerlemelere rağmen, Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlendirilmesi Birimi (UN Women) tarafından hazırlanan raporda, her 10 dakikada bir kadın ya da kız çocuğunun partneri ya da aile üyesi tarafından öldürüldüğü ve çatışmaya bağlı cinsel şiddetin 2022’den bu yana yüzde 50 arttığı belirtildi.
8 Mart Dünya Kadınlar Günü öncesinde yayınlanan raporda, sadece 87 ülkenin kadınlar tarafından yönetildiği kaydedildi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres yaptığı açıklamada, “Küresel olarak kadın hakları saldırı altında. Eşit hakların genelleştirilmesi yerine, kadın düşmanlığının genelleştirildiğini görüyoruz. Dünya, insan haklarını, eşitliği ve güçlendirmeyi tüm kadınlar ve kız çocukları için ve herkes için, her yerde bir gerçeklik haline getirme konusunda sağlam durmalı” ifadelerini kullandı.
1995 yılında Pekin’de düzenlenen Dünya Kadın Konferansı’na katılan 189 ülke, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda dönüm noktası niteliğinde bir deklarasyon ve 150 sayfalık bir eylem programı kabul etmiş; yoksulluk ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetle mücadele ve kadınların iş dünyasında, hükümette ve barış masasında üst düzey pozisyonlara yerleştirilmesi de dahil olmak üzere 12 alanda cesur eylem çağrısında bulunmuştu.
Deklarasyonda, ilk kez insan hakları arasında kadınların ‘cinsel sağlık ve üreme sağlığı da dahil olmak üzere cinsellikleriyle ilgili konularda ayrımcılık, baskı ve şiddetten uzak bir şekilde’ kontrol ve karar verme hakları da yer almıştı.
BM’nin toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesinden sorumlu organı, 159 ülkenin katkılarını içeren yeni raporunda, ülkelerin son beş yılda toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın hakları konusunda pek çok adım attığını, ancak bu hakların dünya genelinde artan tehditlerle karşı karşıya kalmaya devam ettiğini belirtiyor.
Raporun olumlu yönüne göre ise son beş yıl içinde ülkelerin yaklaşık yüzde 88’i kadına yönelik şiddeti ele alan yasalar çıkardı ve mağdurlara yardımcı olacak hizmetleri onayladı. Çoğu ülke işyerinde ayrımcılığı yasakladı ve ülkelerin yüzde 44’ü kız çocukları ve kadınlar için eğitim ve öğretimin kalitesini artırmak için çalışıyor.
Bununla birlikte, cinsiyet ayrımcılığı yerleşikliğini koruyor; güç ve kaynaklar arasındaki büyük uçurumlar kadın haklarını kısıtlıyor.
Rapora göre, kadınlar erkeklerin sahip olduğu yasal hakların yalnızca yüzde 64’üne sahip. Kadın milletvekillerinin oranı 1995’ten bu yana iki kattan fazla artmış olmasına rağmen, milletvekillerinin dörtte üçü halen erkek.
2024 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksine göre, hiçbir ülke şu ana dek cinsiyet eşitliğini tam anlamıyla sağlayamadı.
100 yıldan uzun süredir, dünya genelinde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlanıyor.
8 Mart, kadınların başarılarını kutlayan küresel bir gün olmasının yanı sıra cinsiyet eşitsizliği ve ayrımcılık konularında farkındalık yaratıyor.
Peki, 8 Mart neden önemli?
Dünya Kadınlar Günü nasıl başladı?
8 Mart Dünya Kadınlar Günü, işçi hareketinden doğdu.
Tohumları 1908’de New York’ta 15 bin tekstil işçisi kadının daha kısa çalışma saatleri, daha iyi ücret ve seçme hakkı talebiyle yürümeleriyle atıldı.
Bir yıl sonra Amerika Sosyalist Partisi 8 Mart’ı Ulusal Kadınlar Günü ilan etti. Bu özel günü uluslararası hale getirme fikrini ortaya atan ilk kişi ise Alman komünist ve kadın hakları savunucusu Clara Zetkin’di.
Zetkin, 1910 yılında Kopenhag’da toplanan Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı’nda Dünya Kadınlar Günü fikrini önerdi.
Konferansa 17 farklı ülkeden katılan 100 kadın, Zetkin’in önerisini oy birliğiyle kabul etti.
İlk uluslararası etkinlikler 1911’de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de düzenlendi.
Dünya Kadınlar Günü’nün 100. yıl dönümü 2011 yılında büyük organizasyonlarla kutlandı.
1977’de Birleşmiş Milletler’in Dünya Kadınlar Günü’nü kabul etmesiyle gün resmiyet kazandı. BM her yıl için özel bir tema belirlemeye başladı.
Neden 8 Mart tarihi?
Dünya Kadınlar Günü fikrini ortaya atan Clara Zetkin’in aklında belirli bir tarih yoktu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1917’de Rus emekçi kadınlar “Ekmek ve barış istiyoruz” sloganlarıyla sokaklara çıkmıştı.
Eylemlerin dördüncü gününde Rus Çarı tahttan indirildi. Kurulan geçici hükümet ise kadınlara seçme hakkı tanıdı.
Rusya’daki kadın eylemlerinin başlangıcı, Jülyen takvimine göre 23 Şubat’tı.
Dünya genelinde daha yaygın biçimde kullanılan Miladi (Gregoryen) takvimde bu tarih 8 Mart’a denk geliyordu.
Dünya genelinde nasıl kutlanıyor?
8 Mart Dünya Kadınlar Günü birçok ülkede resmi tatil. Çin’de birçok kadına yarım gün izin veriliyor. Küresel düzeyde ise binlerce etkinlik yapılıyor.
Bunlara yürüyüşler, konuşmalar, konserler, sergiler ve tartışmalar da dahil.
Kadınlar için 8 Mart hak, eşitlik, özgürlük ve dayanışmayı temsil ediyor. Yürüyüş ve mitingler düzenlenerek bu mücadele dile getiriliyor.
Türkiye’de 8 Mart resmi tatil değil, ancak kadınlar ülke genelinde yürüyüşlerle ve mitinglerle dayanışma ve hak arayışını sürdürüyor.
Taksim’de 2003’te düzenlenmeye başlanan Feminist Gece Yürüyüşü ise 2019’dan bu yana valilik yasakları ile engelleniyor ve yürüyüşü gerçekleştirmek isteyen kadınlara polis müdahale ediyor.
İtalya’da Dünya Kadınlar Günü’nün adı Festa della Donna ve mimoza çiçekleri gözde bir hediye.
Rusya’da 8 Mart’ta çiçek satışları genelde iki katına çıkıyor.
1984’ten bu yana Dünya Kadınlar Günü’nü kutlayan Uganda’da hükümet her yıl farklı bir tema belirliyor.
Sırbistan, Arnavutluk, Makedonya ve Özbekistan gibi bazı ülkelerde Dünya Kadınlar Günü ve Anneler Günü aynı güne denk geliyor.
ABD’de Mart ayı “Kadınların Tarihi Ayı”. Her yıl Amerikalı kadınların başarılarını kutlayan bir başkanlık açıklaması yapılıyor.
İnsanlar neden mor kıyafetler giyiyor?
Dünya Kadınlar Günü internet sitesine göre 8 Mart’ın renkleri mor, yeşil ve beyaz.
Web sitesinde, “Mor, adalet ve saygınlığı ifade ediyor. Yeşil umudu temsil ediyor. Beyaz ise, tartışmalı bir kavram olsa da saflık anlamına geliyor. Renkler 1908 yılında İngiltere’deki Kadınların Sosyal ve Politik Birliği (WSPU) tarafından belirlendi” ifadeleri yer alıyor.
Bu yılki Dünya Kadınlar Günü’nde tema ne?
Birleşmiş Milletler’in bu yıl için belirlediği tema “TÜM kadınlar ve kız çocukları için: Haklar, Eşitlik ve Güçlendirme”.
Dünya Kadınlar Günü’nün internet sitesinde ise “Acccelerate Action (Eylemi Hızlandır) teması seçildi.
Kuruluş, dünya genelindeki insanları, kadınlar ve genç kızlar için olumlu dayanışma mesajları verirken #IWD2025 and #AccelerateAction etiketlerini kullanmaya teşvik ediyor.
Dünya Kadınlar Günü neden gerekli?
Organizatörler, Dünya Kadınlar Günü’nün cinsiyet eşitliğini hızlandırma çağrısı yapmak için gerekli olduğunu söylüyor.
Veriler hala yapılması gereken işler olduğunu gösteriyor.
BM verilerine göre çatışma bölgelerindeki cinsel şiddet olaylarında artış oldu. 2023’teki teyitli 3688 vaka kayıtlara geçti. Bu, bir yıl öncesine kıyasla yüzde 50’lik artış anlamına geliyor. Bu olayların % 95’inde kurbanlar kadınlar ve genç kızlardı.
UNICEF’in tahminlerine göre okul çağındaki 119 milyon kız çocuğu okula gidemiyor.
Dünya Bankası’nın geçen yılki raporuna göreyse kadınlar, erkeklerin yararlandığı hakların sadece üçte ikisinden faydalanabiliyor.
2024’te BBC 100 Kadın, dünya nüfusunun neredeyse yarısının, 3,6 milyar kişinin sandık başına gittiğini bildirdi. Ancak 2024, aynı zamanda kadın temsilindeki büyümenin son 20 yıldır en az arttığı yıl oldu.
.
News
