Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 1 Kasım itibariyle fındık almaya başlamasının ardından ilk gün yaşanan yoğunluk, uygulanan ağır kriterler nedeniyle sona erdi.
Akçakoca’nın Dadalı köyündeki TMO depolarında ilk gün yaşanan yoğunluk, hem sık sık yaşanan teknik arızalar, hem de çok miktarda fındığın sudan sebeplerle alınmayıp geri gönderilmesi nedeniyle yerini tenhalığa bıraktı.
1 Kasım’da yaklaşık 70 ton fındık alan Akçakoca TMO’da alımlar devam eden günlerde iyice aşağılara düştü.
Bu arada üreticinin kendi imkanlarıyla alım sahasına kadar getirdiği fındığın en az 50 tonu ise meşhur ”TMO kriterleri” nedeniyle geri gönderildiği ifade edilmekte.
İç fındığı falçatayla kesip randımanına bakıyorlar
Bir çok üreticinin malının geri gönderilmesi büyük tepkilere neden olurken, TMO çalışanlarının randıman sırasında numune alınan fındığı kırıp iç fındığın ortasından falçatayla kesmesi tepkilere neden oluyor.
Fındıkçılık tarihinde benzeri hiç yaşanmamış olan bu mikro uygulamayla üreticilerin fındıklarının randıman değeri aşağı düşüyor.
Çatlak, nemli, karışık, çürük… hepsi geri gönderiliyor
Ürün tesliminde çürük, karışık, çatlak ve nemli fındık alımlarında TMO’nun kriterleri devreye giriyor.
Özellikle çürük, nem ve çatlak oranlarına bakılarak fındığın geri gönderilmesi ciddi mağduriyetler oluşturuyor. Geçtiğimiz yıl yapılan fındık alımlarında bu kriterler üreticiye ağır gelmiş ve yapılan protestolar nedeniyle Bakanlık olaya el atmış, çatlak oranı yüzde 5’ten 7’ye, çürük oranı 3’ten 5’e çıkarmıştı.
Bu oranların oluşturduğu kesintilerin dışında yüzde 2 stopaj kesintisi, alım sahasına gelinceye dek yapılan nakliye ve işçilik ödemeleri de hesaba girince üreticinin kilogram bazında kaybı bir hayli yükseliyor.
İlk gün TMO alım sahasında uzun kuyruklar oluşturan fındık üreticilerinin, tüccarların fındık fiyatını yükseltmesiyle ilgisi daha da azaldı.
Akçakoca’da bir üretici “Kocaaliden, 40 kilometreden fındık getiren vatandaşın fındığı geri gönderildi. Yazık değil mi. Cumhurbaşkanımızın açıkladığı fiyata ve TMO’nun alım yapacak olmasına sevinemedik” diyerek tepki gösterdi.
TMO’ya fındık vermek bir dert vermemek başka bir dert...
Fındık üreticilerinin ürünlerini makul fiyatlarda satabilmek için hükümetin yaptığı açıklama, zamanlaması açısından gecikmiş olsa da yine de üreticiler tarafından iyi karşılandı.
Fakat diğer yandan TMO’nun ağır kriterleriyle bunalan üretici, piyasada fındık fiyatında biraz yükselme olunca yeniden serbest piyasaya yöneldi.
TMO’ya 14 liradan fındık satıp kesintilere uğramak ya da fındığını geri yükleyip evine götürmek yerine, piyasadaki 12,5 – 13 lira bandında fiyata razı durumda üreticiler.
Yani kısacası üreticilerin kısa süren sevinci meşhur TMO kriterleri nedeniyle bu sene de kursaklarında kaldı. TMO kriterlerini esnetmez ise öyle de kalacak.